Hengstenselectie

Een KWPN-goedgekeurde hengst fokken is de droom van iedere fokker, maar alvorens een hengst wordt goedgekeurd voor de dekdienst, dient hij een uitgebreid en streng selectietraject af te leggen. De geregistreerde beslist zelf of hij zijn hengst goed genoeg vindt om aan te bieden voor de hengstenkeuring. Wanneer besloten wordt om een hengst aan te bieden voor de hengstenkeuring is een goede voorbereiding hierop van wezenlijk belang.

De meeste hengsten worden als driejarige goedgekeurd. Voordat een hengst daadwerkelijk wordt goedgekeurd, doorloopt hij een aantal selecties: de eerste- en tweede bezichtiging gevolgd door een verrichtingsonderzoek. Daarnaast zijn er een aantal gezondheidseisen waaraan KWPN-goedgekeurde hengsten moeten voldoen.

Selectiedoel

Springhengsten
Springgefokte hengsten worden geselecteerd op exterieur, natuurlijke aanleg als springpaard, gezondheid en karakter. Uiteraard worden ook de afstamming van de hengst en de prestaties uit de moederlijn meegewogen in de besluiten. Bij de natuurlijk aanleg gaat het om de kenmerken galop, reflexen, techniek en vermogen. Uiteraard zijn de instelling en de wil om te presteren ook belangrijke kenmerken van een springpaard. Het uiteindelijke doel is het fokken van springpaarden die op Grand Prix-niveau kunnen presteren.

Dressuurhengsten
De selectie van dressuurhengsten richt zich op de aanleg als dressuurpaard, waarbij kenmerken als zuiverheid, takt en ruimte in stap en ruimte, souplesse, kracht, houding en het dragend vermogen in draf en galop belangrijk zijn. Uiteraard wegen ook voor dressuurhengsten het exterieur, de rijdbaarheid, gezondheid, de afstamming en het karakter zwaar mee in de selectie van kwaliteitsvolle, potentiële vaderpaarden. Het uiteindelijk doel is het fokken van een dressuurpaard dat op Grand Prix-niveau kan presteren.

Tuigpaardhengsten
Het fokdoel van het tuigpaard is dat hij of zij kan presteren tot in de hoogste concoursklasse. De selectie van de tuigpaardhengsten richt zich voornamelijk op de aanleg van de drafkenmerken: zweefmoment, een ruim wegzettend voorbeen met een hoge actie en een krachtig ondertredend achterbeen gepaard aan een fiere houding, mogelijk gemaakt door een lange, verticaal uit de borst komende hals. Daarnaast tellen ook voor tuigpaarden exterieur, gezondheid en karakter zwaar mee in de beoordeling van de hengstenkeuringscommissie. Ook bij tuigpaardhengsten wordt gekeken naar de afstamming, de pedigree, en de moederlijn waaruit zij stammen.

Gelderse hengsten
De selectie binnen de fokrichting Gelderse paarden richt zich op een genotypische en fenotypische aanleg, die een veelzijdig gebruik mogelijk maakt; een Gelders paard moet even makkelijk aangespannen als onder het zadel willen werken. Daarnaast is het hebben van een betrouwbaar en ongecompliceerd karakter voor dit type paard van doorslaggevend belang.

Veterinaire eisen

Toelating tweede bezichtiging
In het traject voorafgaand aan de tweede bezichtiging moet een hengst voldoen aan een aantal veterinaire eisen. Uiteraard moet een hengst tijdig voorzien zijn van de benodigde vaccinaties tegen influenza. 

Daarnaast moet voor deelname aan de tweede bezichtiging een volledig PROK-onderzoek worden voldaan inclusief rug- en halsfoto’s. Ten opzichte van de eerdere röntgenologische eisen moeten tevens vier extra opnames (twee van de kogels, twee van de knieën) worden gemaakt. Nevenbevindingen met een bewezen klinische relevantie worden meegenomen in de beoordeling voor het toekennen van het PROK-predicaat.

In het geval van een klasse B of C in de sprong (sagittale tibiakam klasse B-C, laterale rolkam talus klasse B) en een klasse B in de knie (laterale rolkam femur) wordt de genoomfokwaarde OC meegewogen. Indien de genoomfokwaarde OC 100 punten of hoger is, kan een hengst worden geaccepteerd voor het verrichtingsonderzoek. Deze beslissing is gebaseerd op de toevoeging van genetische informatie die wordt vertegenwoordigd door de genoomfokwaarde voor osteochondrose. Door de röntgenbeelden samen te laten gaan met de genoomfokwaarde OC versterken de twee meetinstrumenten elkaar. Hengsten kunnen worden geröntgend voor PROK vanaf september in het jaar dat zij twee worden.

Om teleurstellingen en onnodige kosten te voorkomen wordt geadviseerd om dit onderzoek te laten doen voordat de hengst daadwerkelijk in training wordt genomen voor de hengstenkeuring. Bij de dressuur- en springhengsten dient voor aanvang van de tweede bezichtiging de genoomfokwaarde voor osteochondrose te zijn bepaald.
Voor Gelderse- en tuigpaardhengsten geldt dat zij vóór de tweede bezichtiging een röntgenologisch PROK-onderzoek moeten hebben ondergaan om hiertoe te worden toegelaten. Wordt een hengst aangewezen voor het verrichtingsonderzoek, dan wordt de afstamming van de hengst middels DNA-controle gecheckt.

Deelname aanlegtest
Voordat de aangewezen hengsten worden aangeleverd voor het verrichtingsonderzoek dient het ademhalingsapparaat onderzocht te worden op afwijkingen middels een cornageonderzoek. Ook laat de eigenaar de spermakwaliteit en het geslachtsapparaat onderzoeken. Zowel aan het ademhalingsapparaat als de spermakwaliteit zijn minimum eisen gesteld om toegelaten te worden tot het verrichtingsonderzoek. Tijdens de aanlevering vindt er een klinische keuring plaats waarbij gekeken wordt naar het hart, ogen, gebit, beenstanden, voeten en de bewegingen op de monsterbaan en op de korte volte. Alle onderzoeken dienen te worden uitgevoerd door daartoe door het KWPN geselecteerde dierenartsen of instituten.

Individuele erkenning hengsten

Sommige hengsten, die zich al bewezen hebben als een vererver van Grand Prix-paarden of zelf langdurig op het allerhoogste niveau succesvol hebben gepresteerd, kunnen op advies van de hengstenkeuringscommissie worden erkend voor de KWPN-fokkerij. Deze hengsten worden beoordeeld op hun exterieur en daarvan wordt de rapportage gepubliceerd evenals het resultaat van het röntgenologisch onderzoek en de genoomfokwaarde voor osteochondrose. Individueel erkende hengsten krijgen dezelfde status als goedgekeurde hengsten. Dit betekent dat de veulens worden geregistreerd in het veulenboek en merries kunnen vanaf driejarige leeftijd zonder aanvullende eisen in het stamboek worden opgenomen. Individuele erkenning van een hengst is alleen mogelijk voor exceptioneel goede hengsten.